پیری با روند فیزیولوژیکی همراه است که به دلیل آن پوست توانایی خود را برای حفظ رطوبت از دست می دهد. به علاوه، بیماری هایی وجود دارد که در آن ها پوست نمی تواند آب بدن را به میزان طبیعی حفظ کند و مقادیر قابل توجهی آب از طریق پوست از دست می رود. برای مثال، این حالت در درماتیت آتوپیک و برخی اختلالات دیگر پوست اتفاق می افتد که ناشی از کمبودهای تغذیه ای هستند.
طراوت و شادابی پوست عمدتا به علت رطوبت آن است. اگر رطوبت پوست در اثر خشکی و گرمای محیط و یا جریان خون پوست در اثر سرمای یا کهولت سن کاهش یابد، پوست دچار چروکیدگی میشود و طراوت خود را از دست میدهد. یکی از مواقعی که باید مراقب خشک شدن پوست شد، هنگام خروج از حمام است. مواقع دیگر عبارتند از فصول گرم سال، پس از شستن صورت و سنین پیری. کسانی که پوست خشک دارند بیش از سایرین باید مراقب باشند.
باید بدانید که برای حفظ رطوبت پوست لازم نیست مرتب صورت خود را بشویید، بلکه برعکس، این کار باعث پاک شدن لایه چربی محافظ پوست و خشونت آن میشود. برای مرطوب نگهداشتن پوست باید از مرطوب کننده ها استفاده کنید. کرم های مرطوب کننده موجود در داروخانه ها برای این منظور بسیار مناسب هستند. طرز استفاده از مرطوب کننده ها به این صورت است که پس از خروج از حمام با شستشوی صورت و خشک کردن آن، کرم را به صورت نقطه نقطه بر روی نواحی مختلف پوست پیشانی، گونه، بینی و چانه بمالید و سپس آن را با ضربات آهسته نوک انگشت بر روی تمام پوست صورت و گردن خود پهن کنید. بهتر است هر روز صبح پس از شستن صورت خود با آب و صابون، کرم مرطوب کننده را بمالید و چند دقیقه صبر کنید تا جذب شود و آنگاه اگر مایل بودید به آرایش بپردازید. یک بار مرطوب کردن پوست در ابتدای روز کافی است ولی اگر حمام رفتید، پس از خروج از حمام نیز این کار را انجام دهید. اگر در آب و هوای گرم و خشک هستید و یا پوست شما خشک است، بهتر است روزی دو بار پوست خود را مرطوب کنید. میزان آب پوست زنده (درم و ایپدرم) تقریباً ۸۰ درصد است. لایه خارجی پوست یعنی لایه کراتین از سلولهای مردۀ پوستی با مقدار آب کم تر یعنی حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد ساخته شده است.
آب به لایه کراتینوسیتی تا حدی نرمی و قابلیت ارتجاع می بخشد. وقتی میزان آب پوست طبیعی باشد، پوست صاف، نرم، قابل ارتجاع و درخشان به نظر می رسد. پوست قدری متورم می شود و بنابراین سطح پوست تا حدی صاف و چروک های ریز محو می شود.در پوست طبیعی، حرکت مداوم آب از لایه های عمیق به لایه های سطحی پوست برقرار است. در نهایت آب از سطح تبخیر می شود.
چه چیزی باعث خشکی پوست می شود؟
پوست خشک نسبتاً شایع است: اغلب مردم گاه به گاه تا حدی خشکی پوست را تجربه می کنند. پوست خشک ممکن است ناشی از علل خارجی یا تغییراتی در توانایی پوست برای حفظ رطوبت باشد.
علل خارجی: اصلی ترین علل خارجی عبارتند از قرار گرفتن در معرض آب و هوای خشک و باد. توجه داشته باشید که حرارت مصنوعی داخل ساختمان ها رطوبت نسبی را پایین می آورد.
بنابراین، پوست در زمستان خشک تر می شود. ماندن به مدت طولانی در اتاقی که هوای خشک و سرد با دستگاه تهویه مطبوع به داخل آن جاری می شود نیز سبب خشکی پوست می شود.
سایر عوامل خارجی مؤثر بر خشکی پوست به شرح زیر است:
شستشو: شستشوی مکرر باعث پاک شدن لایه چربی محافظ پوست می شود. برخی از صابون ها هم اثر خشک کننده دارند.
قرار گرفتن در معرض برخی مواد: بسیاری از مشاغل این ویژگی را دارند که فرد را در معرض موادی قرار می دهند که لایه چربی طبیعی را از سطح پوست بر می دارد، مثلاً مشاغلی که مستلزم تماس مکرر با مواد ضد عفونی کننده یا حلال های شیمیایی هستند. به همین نحو، برخی درمان های طبـّی (مثل درمان های آکنه) نیز سبب خشکی پوست می شون.
اهمیت رطوبت پوست:
پوست کم آب خشک، شیاردار و خشن به نظر می رسد؛ لایه نازکی از پوسته در سطح آن وجود دارد؛ خطوط پوستی ظریف آشکار تر می شوند و فرد دچار احساس خشکی در پوست می شود که ممکن است با خارش همراه باشد.
پوست خشک استعداد بیش تری برای جذب عفونت های پوستی، اعم از باکتریال یا قارچی دارد. اصطلاح رایج در درماتولوژی برای پوست بسیار خشک گزروزیس است.
پیشگیری از آسیب ایجاد شده به دلیل خشکی پوست:
لایه چربی نازک روی سطح پوست می تواند پوست را از قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند ذرات دوده، آلودگی و گرد و غبار محافظت کند.
بهبودی موقت از لحاظ زیبایی ظاهری پوست:
وقتی پوست به خوبی مرطوب شده باشد، موقتاً صاف تر و شاداب تر به نظر می رسد. از آن جا که پوست کمی متورم می شود، پوست صاف و چروک های ریز محو می شوند و منافذ پوستی کوچک تر به نظر می رسند چرا که پوست اطراف آن ها کمی متورم شده است. این بهبودی موقتی برای فروش فرآورده های مختلف مرطوب کننده که ادعای تأثیرات “ضد پیری” دارند مورد بهره برداری تبلیغاتچی ها قرار گرفته است.
با این همه، حفاظت در برابر عوامل محیطی و تخریب ایجاد شده به وسیلۀ خشکی در تعیین ترکیب و ساختمان پوست مهم است. این حفاظت از افت ظاهری و کیفیت پوست صورت جلوگیری می کند.
